((مسلمان بودن و مسلمان زيستن را بر مردم تحميل نکنيد.بخشي از سخنراني شهيد بهشتي در مسجد اعظم قم ( يکشنبه 13 اسفند 57 )
انسان اسلام ، انسان آزاد است _ انسان نوراني
_ بله ، انسان اسلام انساني است پراستعداد ، استعدادهايي درخور شگفتي ، آگاه ، بس وسيع و (....؟) آزاد و انتخاب گر و بالاتر از اين انسان اسلام انساني است برخوردار از روح الهي و روح و فروغ الهي .
انسان بايد موجودي نوراني باشد و جامعه اسلام جامعه اي نوراني که « الله نور السموات و الارض » . من نمي دانم اين پيشنهاد تا چه حد در اين شهر عملي است . اين شما هستيد که اثبات خواهيد کرد که عملي است .
به طلاب و فضلا هم به دنبال اين بحث يک پيشنهاد دارم و آن پيشنهاد اين است که به مردم ايران فرصت بدهيد تا آگاهانه و آزادانه خود را بر مبناي معيارهاي اسلامي بسازند و اين خودسازي را بر مردم ما تحميل نکنيد . به مردم ما کمک بکنيد ، آگاهي بدهيد . زمينه سازي براي رشد اسلام به آنها بکنيد ، ولي بر مردم ما هيچ چيز را تحميل نکنيد . انسان بالفطره خواهان آزادي است ، مي خواهد خودسازي داشته باشد ؛ اما خودش خودش را بسازد .
اما بر خلاف دستور قرآن مبادا مسلمان بودن و مسلمان زيستن را بخواهيد بر مردم تحميل کنيد که اگر تحميل کرديد آنها بر عليه اين تحميلتان طغيان خواهند کرد . انسان عاشق آزادي است ، مي خواهد خودش به دست خود و با انتخاب خود ، خود را بسازد «امّا شاکرا و امّا کفورا » .
آنقدر تحميل راه و عقيده بر انسانها نامطلوب است که خدا به پيغمبر اکرمش خطاب مي کند _ پيغمبر اصرار داشت ، پافشاري مي کرد ، زحمت مي کشيد ، خودش را به رنج و تعب مي انداخت که مردم را به راه خدا بياورد _ اما قرآن به پيغمبر گفت اي پيغمبر کار تو هم حد دارد « أفأَنت تُکرِهُ النّاسَ حتّي يکونوا مؤمنين » [ آيا تو مردم را به اکراه وا مي داري که مؤمن باشند؟ سوره يونس آيه 99]
تو مي خواهي مردم را وادار کني ، مجبور کني که اينها مؤمن باشند ، اين که راه پيغمبر نيست .
توصيه من به طلاب عزيز ، به فضلاي ارجمند اين است که منادي حق باشيد ، دعوت کننده به حق باشيد ، آمر به معروف و ناهي از منکر با رعايت تمام معيارهاي اسلامي اش باشيد . امّا مجبورکننده به راه اسلام نباشيد ، چون آن مسلماني ارزش دارد که از درون انسانها و عشق انسانها بجوشد و بشکفد .
منبع : روزنامه اطلاعات _ 15 اسفند 57 _ صفحه 5))