درباره نحوه آموزش غیرحضوری جامعة الزهرا

ثبت نام جامعةالزهرا شروع شده است. جامعه الزهرا بزرگ‌ترین حوزه‌ی علمیه خواهران هست که در قم واقع شده است، ولی از شهرهای مختلف کشور، هم به صورت حضوری و هم به صورت غیرحضوری، در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرد. البته بهتر است بگوییم در مقاطع سطح 2 و سطح 3؛ چون مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد این مجموعه، «معادل» هست.

من الان چند سالی هست که طلبه‌ی غیرحضوری این مرکز محسوب می‌شوم. گفتم بد نیست یک توضیح اجمالی درباره‌ی شیوه‌ی آموزش این مرکز به صورت غیرحضوری بدهم تا اگر کسی مشتاق به ثبت‌نام است، تا دیر نشده است، اقدام کند.

آموزش غیرحضوری چطوری است؟
دوره‌ی غیرحضوری برای سطح 2، چهارده ترم است، یعنی چیزی حدود هفت سال طول می‌کشد تا فارغ التحصیل بشوید. دروس اصلی این 14 ترم را این‌ها تشکیل می‌دهد: عربی (صرف و نحو)، احکام، اخلاق، عقاید، منطق، فلسفه و اصول فقه. در کل این هفت سال، 190 واحد درسی ارائه می‌شود.

بعد از ثبت‌نام که شرایطش را اینجا می‌توانید بخوانید، یک امتحان کتبی از دروس عمومی دبیرستان ازتان می‌گیرند و اگر حدنصاب لازم را آوردید، به مصاحبه دعوت می‌شوید. اگر از این مرحله هم به سلامت گذشتید می‌شوید طلبه‌ی غیرحضوری.

تا قبل از این، این‌طور بود که واحدهای هر ترم، به اضافه‌ی تاریخ امتحانات آن ترم و کتاب‌ها و سی‌دی‌های آموزشی و نمونه سؤالات امتحانی را به آدرس هر طلبه ارسال می‌کردند. اما ظاهرا از این ترم، طلبه‌ها از طریق سایت جامعه‌الزهرا باید از واحدهای ارائه شده و تاریخ امتحانات و نمراتشان آگاه بشوند. به هر حال... واحدها که ارائه شد، می‌توانید کتبش را از خود جامعه‌الزهرا خریداری کنید تا برایتان پست شود.

با اینکه طلبه سر کلاس حاضر نمی‌شود، ولی برای درس‌هایش استاد دارد. استادی که قبلا درس‌ها را ضبط کرده و به صورت صوتی روی سی‌دی ریخته تا در اختیار طلبه‌های سراسر کشور قرار بگیرد. پس شما درس را از طریق سی‌دی فرا می‌گیرید.

امتحانات کجا برگزارمی‌شود؟
آموزش غیرحضوری است، اما طبیعتا امتحانات به صورت حضوری در همان مرکز قم برگزار می‌شود.

تاریخ امتحانات جامعه عموما طوری تنظیم می‌شود که تداخلی با امتحانات دانشگاه نداشته باشد. و به این دلیل که بسیاری از طلاب این مرکز، متأهل هستند، امتحانات فشرده و زمانشان نزدیک به هم است؛ طوری که گاهی می‌شود توی یک روز، باید سه یا چهارتا امتحان بدهید. البته خب اگر از قبل آماده باشید، این فشردگی امتحانات خیلی هم خوب است، چون با این حساب، دو سه روز بیشتر لازم نیست به قم بیایید و زود می‌توانید برگردید و برسید به خانه و زندگی و همسر و فرزندانتان.

نگران اسکانتان در زمان امتحانات هم نباشید. جامعه‌الزهرا غیر از محل اسکان، غذای طلاب غیرحضوری‌اش را هم با هزینه‌ای اندک، تأمین می‌کند. البته سوئیت در اختیارتان نمی‌گذارند، اما انصافا محل اسکان بسیار تروتمیز و مناسب است. فقط کمی ازدحام جمعیت است که آن هم از جهتی زیاد بد نیست؛ چون توی همان روزهای امتحانات می‌توانید کلی هم‌مباحثه‌ای و دوست پیدا کنید و با هم رفع اشکال کنید.

گفتم رفع اشکال، یادم آمد بگویم که شب‌های امتحانات، کلاس رفع اشکال هم برگزار می‌شود. معمولا یک کلاس دو ساعته برای هر درس. اینجا دیگر استاد خودش حضور دارد و می‌توانید سؤال‌های‌تان را ازش بپرسید.

امتحانات پیش از این به صورت گزینه‌ای (تستی) بود؛ اما خب، چند سالی است که کم‌کم امتحانات از حالت گزینه‌ای به «تستی-تشریحی» و بعضا به «تشریحی» تبدیل شده است. یعنی هی دارد سخت‌تر می‌شود!

بعد که امتحانات را دادید، نهایتا تا یک ماه بعد، نتیجه‌ی امتحانات مشخص می‌شود و می‌توانید از طریق سایت جامعه، نمره‌های‌تان را ببینید.

نمره‌ی قبولی در این مرکز، 12 از 20 است. یازده و هفتادوپنج بگیری، افتاده‌ای! و معدل هر نیم‌سال باید به 14 برسد، وگرنه «مشروط»اید و اگر 5 بار مشروط بشوید، با احترام اخراج می‌شوید. در این 14 ترم، چهار ترم هم حق مرخصی دارید.

حالا در کل آموزش غیرحضوری خوب هست یا نه؟!
بستگی به شما و شرایط شما دارد. اما نظر من به عنوان یک طلبه‌ای که ترم‌های آخر غیرحضوری‌اش را دارد می‌گذراند، این است که اگر به طور جدّ، تصمیم به خواندن دروس حوزوی دارید، سعی کنید حوزه را به صورت حضوری بخوانید؛ یعنی یا به یکی از حوزه‌های شهرتان بروید، و یا اگر شرایط سنی و زندگی‌تان اجازه می‌دهد، در بخش حضوری جامعه الزهرا ثبت نام کنید.

خواندن دروس حوزه بدون شرکت در کلاس و بدون رو در رویی با استاد برای طرح سؤال و جواب و مباحث درس، هم کار را سخت می‌کند و هم میزان بهره‌ی علمی و معنوی را پایین می‌آورد. خصوصا که از نیمه‌های دوره‌ی تحصیل، رفته‌رفته دروس سنگین‌تر می‌شود و طبیعتا لزوم حضور استاد بیشتر احساس می‌شود. به علاوه، 14 ترم درس خواندن، یک دوره‌ی نسبتا طولانی است که انگار هر چه می‌خوانی تمام نمی‌شود!

اما چند انتقاد شخصی
تبدیل سؤالات چندگزینه‌ای به تشریحی، و نمره‌ی قبولی 12، حداقل معدل 14، استاندارد نبودن بعضی کتب جهت آموزش، مواردی است که با توجه به عدم حضور در کلاس و نبود استاد، در ترم‌های بالاتر حقیقتا به طلاب فشار می‌آورد. و بوده‌اند دوستانی که به همین دلایل، بعد از چند سال درس خواندن، از ادامه‌ی تحصیل انصراف داده‌اند.
از طرفی برای دوستانی که به هر دلیل نیاز به مدرک دارند، گذراندن 190 واحد درسی در قالب 14 ترم، برای اخذ مدرک «معادل» بسیار زیاد است. در حالی که تعداد واحدهای ارائه شده در دانشگاه برای مقطع کارشناسی بسیار کمتر از این میزان است.

به هر حال توصیه من برای دوستانی که مشتاق شرکت در حوزه‌اند، اول از همه حوزه‌های حضوری است. و بعد، اگر شرایط شما اجازه نمی‌دهد، برای آشنایی با دروس حوزوی، شرکت در بخش غیرحضوری جامعه مناسب است. به شرطی که خیلی خوب درس بخوانید و در صورت امکان از اساتید حوزه‌ی شهرتان برای فهم بهتر مطالب و رفع ابهامات و اشکالات درسی کمک بگیرید.